Mentaal welbevinden - ouders en omgeving

Houd je koppie erbij!
Informatie voor ouders en omgeving

Om op een leuke manier aan mentale gezondheid te werken zijn in Zeist door en voor (Zeister) jongeren negen challenges bedacht om te ontdekken wat werkt om mentaal fit te worden én blijven. De challenges zijn gericht op kinderen tussen 12 en 18 jaar. Stimuleer jij jouw kind om mee te doen? Mentaal goed in je vel zitten is natuurlijk hartstikke belangrijk, vooral in de kwetsbare tienerjaren!

Deze challenges zijn niet alleen voor jongeren, maar kunnen jou als ouder/verzorger ook helpen het gesprek over het onderwerp te voeren. En soms is het gewoon veel leuker om de challenges samen, of zelfs met de hele familie, aan te gaan. Dus doe de opdrachten vooral lekker samen! Op deze manier werk je aan de band met je kind en aan jullie beider mentale fitheid. Win-win!

Hoe doe je dat?

Bekijk de challenges met je kind en kies er (steeds) eentje uit
Print de challenge, hang deze op in huis
Verzin als stimulans een leuke “prijsje” als jullie de challenge gehaald hebben, bijvoorbeeld samen iets leuks doen, een film kijken of een lekker toetje maken.
Bespreek aan het einde van de challenge of jullie de challenge gehaald hebben, wat jullie ervan geleerd hebben en of je er onderdelen van wilt blijven volhouden.

Ben jij in je werk veel met jongeren bezig? Ook dan zijn deze challenges en onderstaande informatie super nuttig.

Meer weten over mentale gezondheid?

Op deze pagina vind je allerlei informatie en praktische ondersteuning om jou te helpen er voor je kind te zijn.

Wat is mentaal welbevinden eigenlijk?
Het brein in ontwikkeling
Wat kan ik doen om mijn kind te ondersteunen?
Gesprekstips
Hoe houd je zelf je koppie erbij?
Waar kan mijn kind in Zeist terecht voor hulp?

1. Wat is mentaal welbevinden eigenlijk?

Vaak wordt gedacht dat mentaal welbevinden zoiets is als ‘blij en gelukkig zijn’, ‘lekker in je vel zitten’ of ‘relaxt voelen’. Maar het leven is simpelweg niet altijd leuk en makkelijk. Iedereen voelt zich wel eens gestrest, verdrietig of bang. Dan is er niet gelijk iets aan de hand met je mentaal welbevinden. Sterker nog, met je kind gaat het goed als zij het leven aankunnen. Dit betekent dat ze successen mogen vieren en moeten leren opstaan na een tegenslag. Want dan hebben ze veerkracht. Voor het ontwikkelen van die veerkracht hebben ze thuis de steun van jou als ouder nodig. Als vangnet en de veilige basis waar ze altijd op terug kunnen vallen.

Veel dingen gaan vanzelf, maar soms lukt het even niet zo goed. Dan moeten zij over hun ervaringen kunnen praten en hulp kunnen krijgen. Zeker op momenten dat ze door omstandigheden extra kwetsbaar zijn.

Mentaal welbevinden is dus meer zoiets als ‘in balans zijn’ of ‘weerbaar’.

2. Het brein in ontwikkeling

Pubers zijn volop in ontwikkeling en maken veel veranderingen door. Ook krijgen ze te maken met veel uitdagingen die ze even uit balans kunnen brengen. Zoals toetsweken, gedoe met leeftijdgenootjes, of de perfecte plaatjes op sociale media.

In deze periode is jouw puber volop op zoek naar hoe hij/zij/die zich verhoudt tot zichzelf, tot anderen en zelfstandig worden. Best ingewikkeld!

Het brein is in deze periode ook nog eens vol in ontwikkeling. De hersengebieden die belangrijk zijn voor het omgaan met emoties, ontwikkelen zich eerder dan gebieden die met denken te maken hebben, zoals plannen en controleren van gedrag. Je herkent vast wel dat je kind soms doet zonder denken, vooral in het hier en nu leeft, jou totaal niet snapt en nogal schommelt in emotie. Dat heeft hiermee te maken en is dus normaal! Dit betekent ook dat wanneer je kind af en toe met zichzelf in de knoop zit, je niet direct zorgen hoeft te maken. Deze momenten horen erbij!

De omgeving van je kind juist in deze periode heel belangrijk. Doordat je kind zichzelf leert kennen, een zelfbeeld ontwikkelt en vooral niet wil opvallen, is je kind erg beïnvloedbaar. Belangrijke omgevingen van je kind zijn bijvoorbeeld school, de sportclub, de vriendengroep, en natuurlijk thuis! Ook al gaat je kind steeds meer z’n eigen gang, de verbinding met het gezin blijft heel belangrijk. Want alleen met een veilige thuisbasis waarin je fouten mag maken, leert je kind vallen en opstaan om zelfstandig te worden.

Meer lezen?

3. Wat kan ik doen om mijn kind te ondersteunen?

Het is normaal dat je kind zich het ene moment beter voelt dan het andere en dat je kind in deze periode steeds zelfstandiger wordt. Dit vraagt om een verandering van het ouderschap, van opvoeder naar coach. Je kunt verschillende dingen doen om bij te dragen aan het welbevinden van je kind:

Zorg voor een fijne sfeer in het gezin. Het is belangrijk dat iedereen zich thuis fijn voelt. Dat het soms even wat minder gezellig is thuis, dat komt bij iedereen voor. Klik hier voor tips om om het thuis gezellig te houden of om de sfeer te verbeteren.
Praat met je kind. Luister met aandacht naar je kind. Je hoeft niet altijd meteen met oplossingen te komen, maar je kan altijd luisteren en meeleven. Het helpt hierbij om naast je kind te gaan zitten i.p.v. tegenover je kind.
Toon erkenning en waardering. Laat aan je kind zien dat je er altijd bent. En beloon positief gedrag. Gebruik hierbij in de communicatie vooral een positieve toon. Positieve communicatie richting je kind helpt bij het ontwikkelen van een positief zelfbeeld.
Bied emotionele steun. Knuffel en troost je kind. Vraag hoe je kind zich voelt, en help mee om emoties onder woorden te brengen.
Doe samen leuke dingen. Dit is belangrijk voor je kind én voor jou. Toon hierbij interesse in de leefwereld van je kind. Ga bijvoorbeeld samen met je kind gamen.
Heb oog voor een gezonde levensstijl. Bewegen is belangrijk. Ga bijvoorbeeld lekker met je kind naar buiten, maak een boswandeling of een fiets- of mountainbiketocht. fietstocht.

4. Gesprekstips

Het kan best spannend zijn om met je kind te praten over mentaal welbevinden, helemaal als je dat nog niet gewend bent. Je mag vertrouwen op je eigen intuïtie, groeien in het voeren van zulke gesprekken en ervaren wat voor jou en je kind een fijne manier is.

Kies een goed moment
Praat op een plek waar je kind zich fijn voelt. Dat kan met een kopje thee aan tafel, maar ook tijdens een activiteit, zoals een boswandeling. Zorg dat je genoeg tijd hebt en niet wordt gestoord.

Begin het gesprek
Gebruik woorden die je kind begrijpt. Begin met iets wat je kind kent. Bijvoorbeeld: "Ik zie dat je stil bent de laatste tijd. Hoe gaat het met je?”

Wees open en eerlijk
Wees eerlijk over je eigen gevoelens. Laat merken dat het goed is om over gevoelens te praten. Zeg dat alle gevoelens normaal zijn. Het is oké om boos of verdrietig te zijn. Je mag het ook eerlijk aangeven als je het zelf spannend vindt om dit gesprek te voeren.

Stel vragen en luister goed
Een hele belangrijke! Stel vragen, kijk je kind aan en luister goed. Probeer echt te begrijpen wat je kind bedoelt, zonder jouw mening te geven of te oordelen. Het kan helpen om te herhalen wat je kind heeft verteld om erachter te komen of je het goed begrijpt. Stiltes voelen vaak ongemakkelijk, maar zijn vaak helpend om je kind te laten praten.

Erken de gevoelens
Laat je kind merken dat zijn/haar gevoelens normaal zijn. Geef geen oordeel of kritiek en blijf rustig. Dit geldt ook als je kind niet reageert of boos wordt. Dit is normaal in de puberteit. Leg geen druk op, maar geef je kind de tijd. Zo erken je de gevoelens van je kind.

Bespreek oplossingen
Een luisterend oor en erkenning is wat je kind nodig heeft. Meestal is dat al genoeg. Als je kind daar behoefte aan heeft, help dan je kind om oplossingen te bedenken. Bespreek wat je kind kan doen als het zich niet goed voelt, zoals sporten, tekenen of praten met een vriend. Vul niet te veel in voor je kind en laat je kind vooral zelf de oplossingen bedenken, dan heeft het de meeste kans van slagen!

Blijf praten
Kom regelmatig even bij je kind terug om te vragen hoe het met je kind gaat. Dit is heel belangrijk voor je kind. Dan wordt het ook makkelijker en krijgt je kind steeds meer het gevoel dat hij/zij bij jou terecht kan. Laat weten dat je er altijd voor je kind bent. Door rustig te blijven en goed te luisteren, help je je kind zijn gevoelens te begrijpen en manieren te vinden om ermee om te gaan.

5. Hoe houd je als ouder je koppie erbij?

Als ouder wil je goed voor je kind zorgen. Dat is lastiger als jij zelf weinig energie hebt, je niet fijn voelt of veel aan je hoofd hebt. Als jij je goed voelt en ontspannen bent, is het makkelijker om aandacht te geven aan je kind. Opvoeden wordt daardoor makkelijker en leuker. Het hoeft niet perfect. Geen enkele opvoeding verloopt vlekkeloos. Het gaat om je intentie, houd dat voor ogen!

Kijk op de deze website van het NJI voor tips om als ouder goed voor jezelf te zorgen.

6. Waar kan mijn kind terecht voor hulp?

Heb je vragen of zorgen over de ontwikkeling van je kind? Blijf niet rondlopen met vragen, maar praat erover met andere ouders, familie of vrienden. Je kunt ook bij verschillende professionals in Zeist advies vragen.

De jeugdarts of jeugdverpleegkundige van de GGDrU in Zeist
Het centrum van Jeugd en gezin Zeist.
De eigen huisarts kan ook worden bevraagd over mentale klachten.

Kijk ook op www.zorg4zeist.nl/mentaal-sterk voor een overzicht van partners waar je kind zelf terecht kan.

Bronnen:

Wat is mentale gezondheid? - Trimbos-instituut
Bijdragen aan het mentaal welbevinden van jongeren | Nederlands Jeugdinstituut (nji.nl)